چالِه چَشمِ هیوِه بُرگُم،هیوِه خاهی سی چِنِت :
غزل شماره ۱۵۴
وزن/ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
چالِه چَشمِ هیوِه بُرگُم،هیوِه خاهی سی چِنِت
بـاغِ پُـر آگـول دانِـت ، میـوه خاهی سی چِنِت
پا پِتی ، تا رَو کُنی ، بو خاکِ زیـرِ پات ، فَـرش
خاکِ خاطربَفـت دانِت ،گیوِه خاهی سی چِنِت
مَر نَ کِه لیلی به غِیرا قِیس ، مَژنـونی نَداشت
دی به دَورِ خُت ، قُشونِ لیوِه خاهی سی چِنِت
عـاشـقِ شیـوِستـه دل ، حَرفـاس پُـر دِلشیوَنـه
ئی همـه دلشیـوَن و دلشیـوِه خاهی سی چِنِت
مـالِ دُنیـا ؛ .. چی بِهیگِ بیـوه بـازَم شی کُـنـه
مِـهـرگَرمـی ، زی بهیـگِ بیـوِه خاهی سی چِنِت
۱ ... ای اوجاق چشمِ هیزُم ابروی من ، هیزم برای چه می خواهی؟ باغِ پُر از میوه به تو داده اند ، میوه برای چه می خواهی؟
۲ ... پا برهنه تا به راه می افتی ، زیر پای تو خاک تبدیل به فرش می شود، خاکِ خاطر بافت به تو داده اند ، گیوه برای چه می خواهی؟
۳ ... مگر نه اینکه لیلی به غیر از قیس، مجنونی نداشت، دیگر به دُور خودت قشون دیوانه برای چه می خواهی ؟
۴ ... عاشق دل بهم ریخته ، حرف هایش پُر از شیوَن دل است، این همه دل بهم ریخته و دل شیوُن برای چه می خواهی ؟
۵ ... مال دنیا مثل عروس بیوه دوباره شوهر می کند، مهر گرمی از این عروس بیوه می خواهی برای چه ؟
.
.
معنی لُغات :
چالِه چَشمِ ... چشم به اوجاق تشبیه شده است ، بختیاریها به اوجاق می گویند چاله
هیوِه ... هیزُم
بُرگُم ... اَبروی من
خاهی ... می خواهی
سی چِنِت ... برای چه ات
آگـول ... به درختی که به بار نشسته می گویند آگول ، و به میوه ی درخت می گویند آگوله
دانِـت ... داده اند به تو
پا پِتی ... پا برهنه
تا رَو کُنی ... تا حرکت می کنی،تا راه می افتی
بو ... می شود
خاطربَفـت ... خاطربافت ، بافته شده از خاطره ها
دانِت ... به تو داده اند
گیوِه ... کفش سنتی گیوه
مَر نَ کِه ... مگر نه که
به غِیرا ... به غیر از
قِیس ... قیس ابن عامری
مَژنـونی ... مجنونی ، دیوانه ای
دی به دَورِ خُت ... دیگر به دُورِ خودات
قُشونِ لیوِه ... قشون دیوانه
شیـوِستـه دل ... دل بهم ریخته
حَرفـاس ... حرفهایش
پُـر دِلشیوَنـه ... پُر از شیون دل است
( شیون ... زاری)
ئی همـه ... این همه
دلشیـوِه ... دل بهم ریخته
چی بِهیگِ بیـوه ... مانند عروس بیوه
بـازَم ... باز هم
شی کُـنـه ... شوهر می کند
مِـهـرگَرمی ... مهربانی و عطوفت ، گرم گرفتن و مهرورزی کردن
زی ... از این
بهیـگِ بیـوِه ... عروس بیوه
