تـا نَخـشِ خُسِه دی کـه مِـنه کـالِ تو وَسته :
چهارشنبه, ۲۵ آبان ۱۴۰۱، ۰۶:۴۹ ق.ظ
تـا نَخـشِ خُسِه دی کـه مِـنه کـالِ تو وَسته
وا فیـس , خُـدا گُـد بـه پِلِنـگـاس ، نَخَسـته
مِن مـال ،.. یکی نیـد ، بِگُـن نیـد مِرِنگِت
مِن ایـل ،.. یکی نیـد ، نَگُـن کـال پَرَســته
مِرزِنگِـتـه اَر تَـرکـه کُـنی ، زِت اِگُـروسِـه
هر جاهلِ چوبـاز ، .. کـه دَیـاق بـه دَسـته
جوری که دِلُم دی تُن و اِز سینه گُرُهـدَک
کَوگی ز وَرِ دالِ کُـهِـه ریـگ ، .. نَجَـسته
وا گِـرجُـمِ هوفِـشت ، نَجُهـمِه زِ پَلِـت تـال
اِز بَس که سَرِ تـاگِ پَلِـت،.. کَوگ نِشَسـته
اِز پیک و پُـرِس ، هیچ کسی نیـد خَوردار
هـر فَنـدُقِ لَـو دُهـیه که دَم چیلِسـه بَسـته
غِیـرا دِلِ خُـت وا دلِ کَس گــَل نَگِـــرِهـدُم
ئی گـَل نَگِـرِهـدِن نه زِ غوزی ، نه زِ قَسته
وا خُــندِنه بِیتــایِ مو اَر غُــنج زَنــه تیــت
پَشمی بــه کُــلَه دارِن و مَـزگـی مِنه هسته
زُم قــام نَکُــن زیــرِ لَچَـک زُلـفِ کِرِنجِـت
خیـشی مــو وا زُلــفِ تــو اِز روزِ اَلَــسـته
تا نَخشِ خُسِه دی= تا نقش خودش را دید
که مِـنه کـالِ تو وَسته = که در چشم تو افتاده
وا فیـس خُـدا گُـد= خدا با فیس کردن گفت
بـه پِلِنـگـاس= به پنجه هایش
نَخَسته = خسته نباشی
مِن مـال = داخل خانه
یکی نیـد= یکی نیست
بِگُـن نیـد مِرِنگِـت = بگویند بیمارت نیست
مِن ایـل یکی نید = داخل ایل یکی نیست
نَگُـن کـال پَرَســته = که نگویند کال پرست است
( کال = در گویش بختیاری کال به مرور زمان استعاره از چشم معشوق شده است ولی همان معنای نارس را میدهد و به چشم هایی که رنگ متفاوت دارند میگویند هنوز نرسیده و کال است و برای چشم هایی با رنگ های آبی و سبز و کبود و ... از همین استعاره استفاده می کنند )
مِرزِنگِـتـه اَر تَـرکـه کُـنی= اگر مژه هایت را ترکه کنی ( تَرکه= شاخه تر درخت که در چوب بازی برای ضربه زدن به حریف که چوبی بزرگتر برای دفاع دارد و به آن دَیاق میگویند از آن استفاده می کنند و ضربه باید به ساق پای حریف وارد شود )
زِت اِگُـروسِـه= از تو می گریزد
هر جاهلِ چوبـاز = هر جوان چوب بازی
کـه دَیـاق بـه دَسـته= که دیاق در دست دارد
جوری کـه= به شکلی که
دِلُــم دی تُن و اِز سینه گُرُهدَک = دلم تو را دید و از سینه ام گریخت
کـَوگـی= کبکی
ز وَرِ دالِ کُــهِـه ریــگ= از برابر عقاب کوه ریگ
نَـجَــسته = فرار نکرده ،
وا گِـرجُـمِ هوفِـشت = با ارعاب باد( گِرجُم = گِر از ریشه گرفتن + جُم از ریشه جنباندن / یعنی گرفتن و جنباندن و برای کسی که یکدفعه بر می خیزد و یقه طرف را با عصبانیت می گیرد و تکان میدهد و تهدید می کند به این واکنش رفتاری می گویند گِرجُم کردن )
نَجُهــمِه زِ پَلِت تــال = تار مویی از موهایت نمی جنبد
اِز بَس به سَرِ تــاگِ پَلِت = از بس به سر درخت تاگ موهایت ( تاگ = نام یکی از درختان جنگلی زاگرس )
کَوگ نِشَسـته = کبک نشسته است
اِز پیـک و پُـرِس= از پُر و خالی بودنش
هیچ کسی نیـد خَوردار = هیچ کسی خبردار نیست
هـر فَنــدُقِ لَـو دُهـیه= هر فندق لب دوخته
کـه دَم چیلِسه بَسته = که دم دهانش را بسته است
غِیـرا دِلِ خُـت = به غیر از دل خودت
وا دلِ کَس گــَل نَگِــرِهـدُم= با دل دیگری رفاقت نکردم
ئی گـَل نَگِـرِهـدِن = اینرفاقت نکردن
نه زِ غـوزی= نه از روی تکبر
نه زِ قَسته = نه از روی قصد و غرض است
وا خُــندِنه بِیتــایِ مو= با خواندن اشعار من
اَر غُــنج زَنــه تیــت= اگر برق نشاط در چشمت میدرخشد
پَشمـی بــه کُــلَه دارِن و مَـزگی مِنه هسته = پشمی به کلاه و مغزی درون هسته دارند
زُم قــام نَکُــن= از من پنهان نکن
زیــرِ لَچَــک زُلــفِ کِـرِنجِـت= موهای مجعدت را زیر لچک
خیــشی مــو وا زُلــفِ تــو= خویشاوندی من با زلف تو
اِز روزِ اَلَــسـته= از آغازین روز خلقت بوده
