سولِ تی کال مو وَندَک ، به بُنِ نا مُهره :
پنجشنبه, ۱۵ ارديبهشت ۱۴۰۱، ۰۲:۳۱ ق.ظ
سَولِ تی کال مو وَندَک ، به بُنِ نا مُهره
فِـنگـه بــارِه زِ پَلِس ، فیس زِ کالِس چُهره
تا که مِینا لَچَکِ سُهر کُنه سَر ، .. فَهمُم
وَختِ پُک زِیـدِنـه آلاله ی مِینا سُهره
سِیل کِردُم به فَلَک،بی قَمَرِس در عَقرب
کاشکی،.. کار نَده دَستِ عَطارُد زُهره
سیچه اِز دالِ مِنه تیس نَتَـرسُـم، وَختی
اِز وَرِ دالِ دِنا ، کَوگِ تُنُک دِل ، گُهرِه
لاشبَردی زِ رَگِ کُه، به قُرُمبِشتی وَست
دل کـه پا سُست کُـنه ، وا تِرِکِشتی تُهره
گُوگِـری اَر که نَبو، ایل اِبو پَخش و پَلا
جورِ تَزبِه که نَخِس تَنگه ی دَستِت بُهره
دی تَنا بُم نَده اِی گُل، که به ویرُم نیدی
ئی همه بِیت چِنِن؟ اِز لَوِه شَهرو، شُهره
سَولِ تی کال sawle ti kal= زیباروی چشم کال( سَول , نام گلی وحشی ست )
مو mo = من
وَندَک vandak = انداخته است
به بُنِ نا be bone na = به بیخ گلویش
مُهره mohre= منظور مُهره ی چشم زخم است .
فِنگه fenge = اصطلاحآ فتنه
بارِه bare = می بارد
زِ پَلِس ze pales = ازمویش
فیس fis = ناز
زِ کالِس ze kales = ازچشمش
چُهره chohre = می تراود , وقتی باریکه ای از آب بصورت مستمر بریزد از این فعل استفاده می کنند
مِینا لَچَکِ سُهر meyna lachake sohr = مِینا و لَچَک سُرخ ( مینا و لچک بخشی از پوشش زنان بختیاری ست )
کُنه سَر kone sar = سر می کند
فَهمُم fahmom = می فهمم
وَختِ vakhte = زمانِ
پُک زِیدِنه pok zeydene = شکفته شدنِ , به گُل نشستنِ
آلاله ی مِینا سُهره alaleye meyna sohre = آلاله ی مِینا سرخ می باشد ( سرخی گلبرگهای لاله به مینا تشبیه شده است )
سِیل کِردُم به فَلَک seyl kerdom be falak = نگاه کرده به فلک
بی bi =بود
قَمَرِس در عَقرب ghamares dar aghrab = قمرش در عقرب
سیچه siche = برای چه
اِز دالِ مِنه تیس ez dale mene tis = از عقاب تویِ چشمش
نَترسُم وَختی natarsom vakhti = وقتی
اِز وَرِ دالِ دِنا ez vare dale dena = از برابر عقاب (کوه)دنا
کَوگِ تُنُک دِل kawge tonok del = کبک نازک دل
گُهرِه gohre = می گریزد
لاشبَردی lashbardi = تکه سنگی
زِ رَگِ کُه ze rage koh= از صخره ی کوه
به قُرُمبِشتی be ghorombeshti = با صدای رعد و برق ( کلآ به هر صدای مهیبی قُرمبِشت میگویند )
وَست vast = افتاد
دل که پا سُست کُنه del ke pa sost kone = دل که پا سُست کُتد،
وا تِرِکِشتی va terekeshti = با صدای کوچکی
تُهره tohre = می غلتد , غلت میخورد
گُوگِری gowgeri = برادری
اَر که نَبو ar ke nabo = اگر که نباشد
ایل اِبو پَخش و پَلا eil ebo pakhsho pala = ایل متلاشی می شود , پراکنده می شود
جورِ تزبه که نَخِس jore tazbe ke nakhes = مانند تسبیح که نخش
تَنگه ی دَستِت بُهره tangeye dastet bohre = در کفِ دستت پاره شود
دی di = دیگر
تَنا بُم نَده tana bom nade = طعنه بهم نزن، سرزنشم نکن، بُهتان بهم نزن
که به ویرُم نیدی ke be virom nidi = که به یادم نیستی
ئی همه بِیت ei hame beyt = اینهمه بیت ( شعر) (( بختیاریها به شعر میگویند "بیت" و به شاعر میگویند "بیت بند" و این به خاطر پیشینه ی سرایش هجایی قبل از شعر عروضی ست . زیرا اشعار هجایی از قالب خاصی پیروی نمیکردند و با نام بیت آنها را معرفی میکردند ))
چِنِن chenen = چی هستن
اِز لَوِه شَهرو ez lawe shahro = از لب شهرو
شُهره shohre = سرازیر می شود , می ریزد ( شار در آبشار از همین ریشه است .که به سرازیر شدن و ریختن مستمر آب از بالا به پایین اشاره دارد)