حال و روزُم وابییِه چی کَهخُیایی بی مَحَل :

حـال و روزُم وابییِـه چی کَهخُـیـایی  بـی مَحَل
کِی خَلاص ایبو دِلُم، زی شیم بختِ  نَحس وَهل

ای فـلک ، اَر زِت اِیـاهِه ، یـا مُنِه دَرجا بِکُش
یا کـه بی زحمت،اِز ای شِیخَل یکینه زنده نَهل

« وارِ جمشیـد » و« بُهونِ آ فِریدونِن »به فَند
زورگِـر کِرده ، مُلایِ مـازِه پَهن و گوش پَهـل

کُر مَحاله ، ری بـه وارِعَلق بُردن، بچه شیـخ
تیـله گُرگِـن اَر کُنی وا نـاز گَپ ، نیبوهه اَهل

شیرِغیرت اَرکه نیـدین ، دستکَم  گوویَل نبوین
چی سَیِ لاسی که خَـل کَرده  دُم  و وابیده فَهل

بَـرد اَیَـر« شَهرو» نَوابـوهِه دِلت ، خینِس کُنه
هُمنِشینی وا پی یـایِ هُشک هـوش ومهر تَهـل

کَـم دِرارین  لیت زیرینگی شِیخُووِ سَرشاه جاه
مُن چه وا شاهِ خُراسُو,مُن چه وا مامون و سَهل

✍️معنی برخی واژگان
...........................

وابییه vabiye = شده است
چی = متلِ
کهخُیایی kahkhoyayi= کدخدایی
ایبو eibo= می شود
زی zi = از این
وَهل vahl=زمان , هنگام
اَر زِت اِیاهه = اگر ازت می آید
یا مُنه = یا مرا
اِز ای = از این
شِیخَل sheykhal = شیخ ها
یِکینه yekine= یکی را
نَهلnahl = نگذار
وارِ جمشید = جایگاه و منزلگاه جمشید
بُهونِ آ فریدون = سیاه چادر آ فریدون ( " آ " یکی از کهنترین پیشوندهای پارسی ست . و معنی بزرگ میدهد . وقتی قبل از نام شخصی قرار بگیرد یعنی آن شخص آدم بزرگ و مهمی هست . این پیشوند در بسیاری از واژه های فارسی حضور داشته و دارد . در برخی ازافعال بخورد فعل رفته است مانند ( آزار " آ+ زار") ( آرام " آ+رام ") ( آتش " آ+ تش") ( آلاله " آ+ لاله") ( آمیخت "آ+میخت/ میز" )( آموخت " آ+موخت / موز" ) ( آسود"آ+سود") و....
فَند = حیله ( ترفند = تر+ فند / تر هم معنی تازه بودن به فعل میدهد و هم معنی تفصیلی به آن .
زورگِرzorger= تصاحب کردن , به زور گرفتن, زورگیری
مازه = آن بخش از ستون فقرات " دارمُهره " که به گردن می رسد میگویند مازه .
گوش پَهل =
کُر = پسر , ای پسر
ری = رو
ری به وارِ = رو به منزلگاه
علق = عقل
تیله گُرگِن = توله ی گرک را
اَر کُنی وا ناز گَپ = اگر با ناز بزرگ کنی
نیبوهه اهل = اهلی نمیشود
اَر که نیدین = اگر که نیستید
دستکَم = لااقل
گوویَلgeowyal =برادران
نِبوین neboyn=نباشید
چی سَیِ لاسی = مانند سگ ماده ای
خَل کِرده دُم = دم خل کرده
وابیده فَهل = فهل شده است
بَرد = سنگ
نوابوهه navabohe= نگردد , نگرداند
دِلِت = دل تو را
خینِس کُنه = خونش می کند
هُمنِشینی = همنشینی
وا  پی یایِ= با آدم متشخص ( پی یا/ بختیاریها به آدم متشخص میگویند پی یا )
هُشک = خُشک
هُشک هوش = خشکیده هوش
تهل tahl =تلخ
مهر تهل= مهر تلخ
کم درارین kam deravin = کم درآورید
لیت زیرینگی litziringi= مسخره بازی , خُنک بازی
شِیخووِه sheykhove = شیخ های
سرشاه جاه= ساکن در سرشاه ( سرشاه نام مکانی زیارتی در لالی خوزستان می باشد . که سادات متولی آن برای گرفتن نذورات بین ایلات و طوایف و تیره های ایل بابادی هر سال به این ایل سر میزنند و معتقدند که امام رضا وقتی به خراسان میرفته در این مکان با سر دودمان ایل بابادی برخورد کرده و مهمان او بوده و معجزاتی از او رخ داده و قصه هایی که هیچکدام آنها برای شخص بنده نه قابل تامل اند و نه قابل باور )
مُن چه وا = مرا چه با
شاه خُراسُوو = شاه خراسان