وَختی تو هِدی حاکم و حُکمِ تو هِده خاج :
چهارشنبه, ۱۶ آذر ۱۴۰۱، ۰۲:۲۳ ق.ظ
وَختی تو هِدی حاکم و حُکمِ تو هِده خاج
واهـم به دولو خاج تَکِ دِل بِدِنِـت باج
وختی کـه فلـک ، دِر نَخـوره اِز سَـرِ پلغـار
دُنیـــانـه اِدِن شیـخ و اِدِن دار بـه حَــلاج
دونـی که چِنه (سَلطنـتِ فَقـر ) ؟ اگُم بِت
یعنی که کُمِت سیـر کُنِـن ، مَـردُمِ مُهتاج
خَر مَــزگ اَیَـر بـوی ، اِنِــن جُل سَـرِ کولِت
جُل نا به سَـرِ خَر هُـکه پا ناد بـه مِعـراج
بی عشق ، زِ دَم (هاشت کَنِ)قاشِ زِمینیم
فَرقی نَکُـنه فـوطـه سَـرِت نـادِنـه یـا تــاج
دُنیــا بــه تُــمِ تیــم , نَبی کــاجِ مُــدُم سَـوز
چُـن مُهــل نَـدادیـم مِنِس سَــوز کُـنه کاج
اَر فِــرگِــه نَپــالیـــم و اَیَــر تینـِـه نَتِیــنیـم
تـوفِ دلِ چُــم زِیــدِه اِدِه اَلــق بـه تـــاراج
دل، تُنگِ طِلاکووِه دو دَستی بِگِرِس دَست
وا کُشـتِنه فیـلِه کــه تجــارت اِکُــنِـن عــاج
وَختی= وقتی
تو هِدی حاکم = تو حاکم هستی
حُکمِ تو هِده خاج= حکم تو خاج ( گشنیز) هست . ( اشاره با بازی پاسور دارد)
وا هـم = باید هم
بـه دولـو خاج= به دولو گشنیز
تَـکِ دِل بِدِنِـت باج= تک دل را باج بدهندت ( در پاسور چنانچه حُکم خاج باشد ، دولوی خاج چون حُکم هست از تک و شاه و بی بی و تمان ورق های دیگر دل و خشت و اسپیک سرتر هست ِ حتی از تک که بالاترین بُرد را در میان سایر ورق ها دارد )
دِر نخوره = نچرخد، تاب نخورد
از سَرِ پِلغار = از روی نظم
دُنیانِ = دنیا را
مُلا= آخوند ، شیخ
اِدِن = می دهند
دونـی که چِنه سَلطنـتِ فَقـر؟= آیا میدانی که سلطنت فقر چی هست؟
اگُـم بِت = به تو می گویم، بهت میگم
یعنی که کُمِـت سیـر کُنِـن = یعنی که شکمت را سیر کنند
مَـردُمِ مُهتــاج= مردم محتاج ، مردم نیازمند
خَـر مَـزگ اَیَـر بـوی= خر مغز اگر باشی
اِنِـن جُل سَـرِ کـولِـت= سر کولِ تو جُل میگذارند
جُل نا به سَـرِ خَر = جُل به روی خر گذاشت
هُـکه= آن کسی که
پـا نــاد بـه مِعـراج= پا به معراج گذاشت
بی عشق ، زِ دَم= بدون عشق، از دم
هاشت کَنِ= نشخوارکننده یِ
قاشِ زِمینیم= قاش زمین هستیم( به محل استراحت گوسفندان بعد از چَرا قاش میگویند، گوسفندان در قاش هم استراحت می کنند و هم نشخوار می کنند . زمین به قاش تشبیه شده است.
سَـرِت نـادِنـه = سرت گذاشته اند
دُنیــا بــه تُــمِ تیــم = دنیا به طعم چشم من
نَبی = نبود
کــاجِ مُــدُم سَـوز= کاجِ همیشه سبز
چُـن مُهــل نَــدادیــم= چون فرصت ندادیم مِنِس= توش ، درونش
سَــوز کُـنه کاج= کاج سبز کُند
اَر فِــرگــِه نَپــالیـــم= اگر فکر را پالایش نکنیم
اَیَــر تینــه نَتِیــنیـم = اگر چشم را نتکانیم
تـوفِ دلِ چُــم زِیــدِ= التهاب دل چُم زده ( محصولی که در مسیر جریان هوای سرد قرار بگیرد سرمازده می شوند که به آن چُم میگویند)
اِدِه= می دهد
اَلــق بـه تــــاراج = عقل به تاراج
دل ، تُنگِ طِلاکووِه = دل ، تُنگ طلاکوب است
دو دَستی بِگِرِس دَست= دو دستی آنرا در دست بگیر ، یعنی مراقبش باش
وا کُشـتِنه فیـلِه کــه= با کشتن فیل هست که
تجــارت اِکُــنِـن عــاج= تجارت عاج می کنند.
